Chi - Ceratostylis Blume 1825

1. Ceratostylis evrardii* Gagnep. 1932

Tên đồng nghĩa: Eria monantha; Eratostylis radiate.

Tên Việt Nam: Giác thư tía (PHH), Lan vòi sừng đơn (TH).

Mô tả: Phong lan nhỏ, củ cao 1 cm, lá 1 chiếc. Hoa đơn độc.

Phân bố: Langbiang, Đà Lạt.

Theo Gunnar Seidenfaden, cây lan này giống như Ceratostylis radiata do Leonid Averyanov tìm thấy ở Langbiang, nhưng khác ở chỗ lá cây Ceratostylis evrardi chỉ nhỏ bằng một nửa của Ceratostylis radiata.

2. Ceratostylis himalaica Hook. f. 1890

Tên đồng nghĩa: Ceratostylis ritaia Schltr. 1922; Eria ramosissima Wall. ex Hkr. 1890.

Tên Việt Nam: Giác thư Hy mã lạp sơn (PHH), Lan vòi sừng vẩy (TH).

Mô tả: Phong lan nhỏ, thân, lá dài. Hoa mọc ở cuống lá 1-3 chiếc, to 1 cm, nở vào cuối Xuân.

Phân bố: Lai Châu, Lào Cai, Tam Đảo, Vĩnh Phú, Hà Nam Ninh.

Theo CITES, cây này có mọc tại VN, nhưng chỉ là đồng danh của Ceratostylis siamensis Rolfe ex Downie.

3. Ceratostylis radiata J.J.Sm. 1905

Tên đồng nghĩa: Ceratostylis linearifolia Ridl. 1924.

Tên Việt Nam: Chưa có.

Mô tả: Phong lan nhỏ, lá 1 chiếc, dầy và cứng. Cuống hoa ngắn, hoa đơn độc, to 1,25 cm, nở vào mùa Xuân.

Phân bố: Langbiang, Đà Lạt.

4. Ceratostylis siamensis Rolfe ex Downie (1925)

Tên Việt Nam: Giác thư Xiêm (PHH), Vòi sừng lùn (TH).

Mô tả: Phong lan nhỏ, củ một lá dài 3 cm.

Phân bố: Lai Châu, Chapa, Thừa Thiên - Huế, Đà Lạt.

5. Ceratostylis subulata Blume 1825

Tên đồng nghĩa: Ceratostylis teres Griff. 1854; Ceratostylis cepula Rchb. f. 1857; Ceratostylis malaccensis Hook. f. 1890.

Tên Việt Nam: Chưa có.

Mô tả: Phong lan, thân hình ống dài 4 cm, lá một chiếc dài 7-8, thân và lá liền với nhau. Hoa một chùm 3-4 chiếc, mọc ở đốt gần giữa lá to gần 1 cm, nở từ mùa Xuân đến mùa Thu.

Phân bố: Hà Nam Ninh, Thừa Thiên - Huế, Đà Lạt, Lâm Đồng.

6. Ceratostylis tonkinensis (Gagnep.) Aver.1988

Tên đồng nghĩa: Eria tonkinensis Gagnep. 1930.

Tên Việt Nam: Giác thư Bắc bộ (PHH), Vòi sừng Bắc (TH).

Mô tả: Phong lan đặc hữu của VN, củ ngắn, lá một chiếc, hoa 1-2 chiếc.

Phân bố: Tam Đảo, Vĩnh Phú.

Ghi chú: Các giống đánh dấu (*) dưới đây đã được liệt kê vào Phụ Lục II của Công ước CITES. Hiện nay, 1 giống tìm thấy tại Việt Nam nằm trong danh sách CITES 2017.

Tham khảo Hoalanvietnam