BẢ CHUỘT

Tên khác: 

Lan củ chén, Bào trục cánh.

Tên khoa học: 

Thecostele alata (Roxb.) E.C.Parish & Rchb.f.; thuộc họ Lan (Orchidaceae).

Tên đồng nghĩa: 

Collabium annamense Gagnep.; Collabium wrayi Hook.f.; Cymbidium alatum Roxb.;Pholidota elmeri Ames; Thecostele elmeri (Ames) Ames; Thecostele maculosa Ridl.; Thecostele poilanei Gagnep.; Thecostele wrayi (Hook.f.) Rolfe; Thecostele zollingeri Rchb.f.

Mô tả (Đặc điểm thực vật): 

Lan biểu sinh, có rễ dạng sợi, đường kính 5mm. Các hành giả dài 4-5cm, dày 2-3cm, có góc rãnh, bao bởi các sợi do các lá bẹ bị rách. Lá thuôn dài 15-25cm, rộng 3,5-4,5cm, thon hẹp thành cuống dài 2-4cm. Cán hoa mảnh, dài 14-40cm mang nhiều hoa ở nửa trên. Hoa nhỏ màu vàng nhạt tươi hay đậm có bớt tím, đường kính 15mm với cuống hoa dài 6-10mm. Cánh môi dạng ống màu tím, hai thuỳ bên cạnh hẹp, cong; cột nhị nhuỵ có cánh ở hai bên.

Bộ phận dùng: 

Toàn cây (Herba Thecosteles).

Phân bố, sinh thái: 

Trên thế giới cây phân bố ở  Bangladesh, Myanamar, Thailand, Malayasia, Laos, Vietnam, Borneo, Java, Sumatra và Philippines. Ở Việt Nam cây mọc hoang, rải rác ở vùng đồi núi, ở độ cao đến 1500m, từ các tỉnh phía Bắc (Vĩnh Phú) đến miền Trung của nước ta (Khánh Hoà).

Công dụng: 

A. Pételot ghi lại là ở Vĩnh Phú, người ta dùng cả cây, thái nhỏ nấu đặc, sau đó thêm một phần thạch tín và quấy đều, để nguội trong 5 giờ, thêm một ít gạo nếp và đặt lên bếp vài giờ. Sau đó lấy ra phơi khô. Làm lại lần nữa, gạo đã được tẩm độc dùng để làm bả diệt chuột.

Tham khảo:

- Từ điển cây thuốc Việt Nam (Võ Văn Chi)

- Danh lục cây thuốc Việt Nam, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật, Hà Nội  (Viện Dược Liệu)

- theplanlist.org