CÁC ACID BÉO TỰ DO CHUỖI DÀI TỪ LÁ GẤC -  CHẤT DẪN DỤ CÔN TRÙNG GÂY HẠI AULACOPHORA FOVEICOLLIS LUCAS (BỘ CÁNH CỨNG COLEOPTERA: HỌ ÁNH KIM CHRYSOMELIDAE)

Abhishek Mukherjee, Nupur Sarkar, Anandamay Barik

Journal of Asia-Pacific Entomology; Volume 17, Issue 3, September 2014, Pages 229-234

Dịch chiết từ lá gấc non, bánh tẻ và lá già sử dụng phương pháp phân tích sắc ký lớp mỏng và sắc ký khí khối phổ đã phát hiện 13 acid béo tự do, chiếm tổng số lần lượt là 82,29%, 91,30% và 68,52% acid béo ở lá non, lá bánh tẻ và lá già. Acid palmitic là acid béo chiếm tỷ lệ vượt trội, tiếp đó là acid stearic trong ba loại lá. Các acid béo tự do từ lá gấc non, lá gấc bánh tẻ và lá gấc già thu hút các con cái trưởng thành loài Aulacophora foveicollis Lucas (Bộ cánh cứng Coleoptera, họ Ánh kim: Chrysomelidae) với nồng độ tối thiểu 4, 2 và 8 μg; trong khi hỗn hợp acid béo tổng hợp tương tự với các acid béo tự do của lá non, lá bánh tẻ và lá già đã chỉ ra rằng sự thu hút ở nồng độ nhỏ nhất là 4, 2 và 10 μg dùng khứu lực kế bằng phép thử sinh học với ống thủy tinh hình chữ Y trong điều kiện phòng thí nghiệm. Các kết quả cho thấy A. foveicollis có thể sử dụng các acid béo tự do chuỗi dài như một tín hiệu khứu giác cho vị trí mà nó bị hấp dẫn. Từng acid béo tổng hợp có tỷ lệ giống hệt như tỷ lệ các acid béo phát hiện trong dịch chiết của 3 loại lá gấc cũng được đánh giá bằng thí nghiệm sinh học về khứu giác. Tuy nhiên chỉ có acid palmitic liều tối thiểu là 2,17 μg thu hút được côn trùng. Hỗn hợp các acid béo tổng hợp nhân tạo có tỷ lệ tương ứng trong dịch chiết của lá bánh tẻ với nồng độ 8 μg hoặc hàm lượng acid palmitic 5,42 μg có sức thu hút nhất đối với loài A. foveicollis. Do đó có thể sử dụng acid palmitic nồng độ 5,42 μg trong chương trình quản lý sâu hại như biện pháp dùng bẫy bắt mồi.

Nguồn tin: Lê Thị Thu (Viện Dược liệu)