BÀO CHẾ BỐI MẪU

BỐI MẪU (xuyên)

Tên khoa học: Fritillaria roylei Hook.; Họ hành tỏi (Liliaceae)

Bộ phận dùng: Thân củ (hành), củ tròn hơi nhọn đầu, trắng, nặng, nhiều bột, khô, không đen, không mốc mọt hoặc nát vụn là tốt.

Thành phần hóa học: Có chất fritimin và một số alcaloid.

Tính vị - quy kinh: Vị cay, hơi đắng, tính hơi hàn. Vào kinh tâm và phế.

Tác dụng: Thuốc thanh hỏa, giải uất, bổ tâm phế.

Công dụng: Trị ho, trị đàm, thổ huyết, tắc sữa, đau cổ họng.

Liều dùng: Ngày dùng 6 - 12g.

Kiêng kỵ: Tỳ, vị hư hàn, có thấp đờm thì không nên dùng.

Cách bào chế:

Theo Trung y:

- Bỏ lõi, sao với gạo nếp cho đến vàng gạo thì sàng bỏ nếp lấy bôi mẫu dùng.

- Bỏ lõi, tẩm nước gừng sao vàng (Lôi Công)

Theo kinh nghiệm Việt Nam:

- Xuyên bôi mẫu:

+ Rút bỏ lõi, sấy nhẹ cho khô tán bột (dùng sống)

+ Rút bỏ lõi, tẩm nước gừng, sao vàng, tán bột; khi dùng hòa vào nước thuốc thang đã sắc mà uống (không dùng sắc).

- Thổ bối mẫu: củ tròn, không nhọn đầu.

+ Rửa sạch, ủ thái hoặc bào mỏng, phơi khô.

+ Tẩm nước gừng sao vàng (thường dùng). Thường dùng sắc.

Bảo quản: Để nới khô ráo, đựng trong thùng, lọ có lót vôi sống vì dễ mọt.

Tham khảo Bào chế Đông dược 2005