BÀO CHẾ XÀ SÀNG TỬ

XÀ SÀNG TỬ

Tên khoa học: Cnidium monnleri (L.) Cuss; Họ hoa tán (Apiaceae)

Bộ phận dùng: Quả và hạt. Hạt chắc, mùi hắc là tốt; lép là xấu.

Thành phần hóa học: Có tinh dầu 1,3%, có chất oston, chất dầu 92,6%.

Tính vị - quy kinh: Vị cay, đống, tính ôn. Vào hai kinh thận và tam tiêu.

Tác dụng: Cường dương, bổ thận, trừ phong, táo thấp, sát trùng.

Công dụng: Trị liệt dương, âm hộ ngứa, trị lở.

Liều dùng: Ngày dùng 4 - 12g.

Kiêng kỵ: Thận hỏa, dương vật dễ cương không nên dùng. Phần nhiều làm thuốc dùng ngoài.

Cách bào chế:

Theo Trung y:

- Lấy nước chàm đặc và nước bách bộ đặc cùng tẩm với xà sàng vài giờ, vớt ra phơi khô. Lại dùng nước đại hoàng tẩm ướt rồi đồ chín 3 giờ, lấy ra phơi dùng (Lôi Công).

- Dùng uống trong thì xát bỏ vỏ ngoài, lấy nhân sao qua cho không còn cay; lấy nước rửa ngoài thì dùng sống (Đại Minh).

Theo kinh nghiệm Việt Nam:

Dùng sống: nấu lấy nước để tắm rửa.

Dùng chín: tẩm muối sao qua (nỏ đều là được).

Bảo quản: Để nơi khô ráo, mát, kín, tránh nóng, ẩm để giữ tinh dầu.

Tham khảo Bào chế Đông dược 2005