NHẬN THỨC VỀ MẠCH CHẨN

02/01/2021

ĐIỀU 71. NHẬN THỨC VỀ MẠCH CHẨN (I)

Chữa bệnh, điều chủ yếu nhất là chẩn mạch, biện chứng. Phương pháp chẩn mạch bao quát ở trong 8 chữ: "có thần, không thần, có lực, không lực”. Biết được có thần hay không, thì người đó sống hay chết có thể phân biệt. Biết được có lực hay không thì chứng đó hư hay thực có thể nhận định. Sau khi đã biết được mạch và chứng, đem chứng hợp với mạch, thì bệnh đó chết hay sống, hư hay thực, nội thương hay ngoại cảm.. sẽ nhận định được rõ ràng. Như chứng hư, mạch vô lực, nên bổ; chứng thực, mạch vô lực, cũng nên bổ; Chứng thực, mạch có lực, nên tả; chứng hư, mạch có lực, cũng nên tả. Biết rõ được quan điểm hư, thực, bổ, tả... như vậy là đã đi sâu được quá nửa nhiệm vụ. Lại phải nhận định thêm, như nói: Có lực, không lực, nên bổ, nên tả, không phải chỉ nói riêng một kinh mà thôi, mà phải nhận rõ bộ nào có lực thì nên tả bộ nào; bộ nào không lực thì nên bổ bộ nào. Hoặc vì bộ này có lực, để đến nỗi bộ kia không lực... Đều phải chia rõ từng kinh để nhận xét, thì dưới tay mới được rõ ràng, mà trong đó mới có định kiến, khi lâm sàng không còn phải dò dẫm bắt cá 3, 4 tay nữa.

ĐIỀU 72. NHẬN THỨC VỀ MẠCH CHẨN (II)

Chủ yếu của phương pháp chẩn mạch không ngoài hai chữ "hư, thực". Muốn nhận rõ "hư, thực” chỉ cần xét mạch tượng "đại, tiểu, nhuyễn, nhuận” ở bộ phận Nhân nghinh và Khí khẩu. Như Can mạch thấy Phù, đáng lẽ là bệnh phong, nhưng nếu mạch ở Nhân nghinh không Phù, thì không phải là chứng phong. Tỳ mạch thấy Trầm, đáng lẽ là bệnh thấp, nhưng nếu mạch ở Khí khẩu không Trầm, thì không phải là chứng thấp. Phàm thăm bệnh, ngoài thời biện lục khí, trong thời biện thất

tình, mà chủ yếu là phải căn cứ vào Nhân nghinh và Khí khẩu. Trong Nội kinh phân biệt Nhân nghinh và Khí khẩu rất tường tận, bạn đọc nên nghiên cứu.

ĐIỀU 73. NHẬN THỨC VỀ MẠCH CHẨN (III)

Chẩn mạch, án cả 3 bộ, để nhận xét về khí huyết của toàn thân; rồi chỉ án một ngón để nhận xét sự thịnh suy của các kinh. Tựu trung duy có hiện tượng Trầm Vi của xích bộ là rất khó phân biệt. Nhưng dù sao, Xích bộ là căn bản của Mạch, không thể lơ là.

Nguồn trích: CHƯƠNG V: CHẨN ĐOÁN - TỬ SIÊU Y THOẠI KINH NGHIỆM ĐIỀU TRỊ VÀ HỌC TẬP LÀM THUỐC, NHÀ XUẤT BẢN KHOA HỌC XÃ HỘI HÀ NỘI – 1990