NHẬN THỨC VỀ NHIỆT BỆNH

12/12/2020

ĐIỀU 46. NHẬN THỨC VỀ NHIỆT BỆNH

Nhiệt bệnh là một loại bệnh do "thời bệnh” mà sinh ra nên người xưa mới đặt tên, dựa theo thời lệnh. Xin lấy 2 bệnh Thương hàn và Thử ôn làm thí dụ:

Đông khí thông vào Thận, nên Thương hàn là bệnh ở Thận, Hạ khí thông vào Tâm, nên Thử ôn là bệnh ở Tâm. Bệnh nhiệt khi mới bắt đầu, chỉ trị Phủ, không trị Tạng, Phủ của Thận là Bằng quang, tức là Túc Thái dương; Phủ của Tâm là Tiểu trường, tức là Thủ Thái dương. Cho nên cũng cùng là bệnh phát triển, bệnh Thương hàn ở mùa Đông, lấy phép hãn, giải cơ làm chủ; bệnh Thử ôn ở mùa Hạ lấy lợi tiểu tiện làm chủ; tà ở kinh Túc Thái dương giải do đường cơ biểu; tà ở kinh Thủ Thái dương giải do đường tiểu tiện. Do đó, bệnh Thử ôn, dù không có mồ hôi, cũng dùng vị Hương nhu; sau khi đã có mồ hôi, nên chú ý tới lợi tiểu tiện. Thuốc đặc hiệu của bệnh Thương hàn là Ma, Quế và Thanh long; thuốc đặc hiệu của bệnh Thử ôn là Lục nhất tán, và Cam lộ tiêu độc đan v.v... Hai bệnh khác nhau, nên dùng thuốc cũng hoàn toàn khác nhau. Do cái hiệu năng của các bài thuốc khác nhau, suy nguyên tới nguồn gốc của nó, cũng đủ thấy bệnh Thương hàn với bệnh Thử ôn thuộc về Túc kinh và Thủ kinh khác nhau.

Nguồn trích: CHƯƠNG IV: ÔN BỆNH VÀ TẠP BỆNH-TỬ SIÊU Y THOẠI KINH NGHIỆM ĐIỀU TRỊ VÀ HỌC TẬP LÀM THUỐC, NHÀ XUẤT BẢN KHOA HỌC XÃ HỘI HÀ NỘI – 1990