NHẬN THỨC VỀ THUYẾT "BỔ DƯƠNG ĐỂ SINH ÂM

04/12/2020

ĐIỀU 33. NHẬN THỨC VỀ THUYẾT "BỔ DƯƠNG ĐỂ SINH ÂM

Xưa có thuyết: "bổ dương sẽ sinh được âm...", tôi suy đi tính lại, có lẽ thuyết đó chưa thật ổn. Như con người đã âm hư hỏa táo, giờ lại đi bổ dương, thì dương càng vượng bao nhiêu, âm lại càng kiệt bấy nhiêu, huống chi dương phải nương tựa vào âm, âm hư thì dương không còn nơi nương tựa, nơi nương tựa đã không còn, thì còn sinh âm làm sao được? Ví như lúa phải nhờ nước để nuôi dưỡng, nếu nước đã cạn khô mà lại thêm ánh nắng dọi xuống, thì lúa tất chết khô. Trong thời gian đó, chỉ còn có một cách là đổ xuống một trận mưa rào, thì lúa mới có thể mọc lên được... Đó là một lẽ bình thường dễ hiểu. Riêng cổ thuyết “bổ khí có thể sinh huyết”, tức là theo cái nghĩa "kim sinh được thủy”, khác hẳn với thuyết "dương sinh được âm". Nên biết rằng: "bổ khí với bổ dương vốn có phân biệt...” Nội kinh nói: "Lao giả ôn chi", chữ ôn ở đây có hàm nghĩa là ôn tồn chứ không phải là "ôn nhiệt”, cùng một chữ mà nghĩa khác nhau rất xa. Theo tôi thì âm dương không thể chỉ bổ một phía, âm không thể tách rời dương, dương không thể tách rời âm, âm dương cùng phối hợp với nhau, muôn vật nhờ đó mới sinh sôi nẩy nở. Như các phương thuốc có: Lục vị hoàn, Phục mạch thang đều là loại thuốc bổ âm. Mà trong đó có phối hợp với Thù du, Quế chi là dương dược; Kiến trung thang, Phụ tử thang... đều là loại thuốc bổ dương, mà cả hai phương đều dùng Thược dược là âm dược... Các phương thuốc như vậy có rất nhiều, nói không kể xiết. Đến như các bài Tứ nghịch thang, Ngô thù du thang v.v... đều chữa những chứng có âm không có dương, nên chủ yếu của các bài đó là cứu dương chứ không phải là bổ dương; lại như các bài Bạch hổ thang, Hoàng liên thang v.v... chủ yếu là chữa chứng âm thịnh dương tiêu, cũng chỉ là cứu âm chứ không phải là bổ âm. Cũng như câu nói: "dương bị âm bức, không chạy thì bay; âm bị dương tiêu không khô thời héo...” Vậy những người chỉ chuyên về bổ âm chưa hẳn là đúng, mà những người chỉ chuyên về bổ dương cũng chưa hẳn là đã hay.

Nguồn trích: CHƯƠNG II: LÝ LUẬN VỀ ÂM DƯƠNG-TỬ SIÊU Y THOẠI KINH NGHIỆM ĐIỀU TRỊ VÀ HỌC TẬP LÀM THUỐC, NHÀ XUẤT BẢN KHOA HỌC XÃ HỘI HÀ NỘI – 1990